Chiến Lược Hình Thành Chuỗi Logistics Chuyên Sâu & Hiện Đại

Hải Phòng nổi bật là địa phương duy nhất ở miền Bắc sở hữu hệ thống giao thông đa dạng và hoàn thiện, bao gồm cả 5 phương thức vận tải quan trọng: đường biển, đường sông, đường sắt, đường bộ và hàng không. Cùng với đó, thành phố còn tự hào sở hữu hệ thống cảng biển lớn, hiện đại. Sự kết hợp độc đáo này tạo nên những lợi thế khác biệt, giúp Hải Phòng không chỉ phát huy tốt vai trò trung tâm giao thương, mà còn hỗ trợ đắc lực cho sự kết nối và phát triển mạnh mẽ của dịch vụ logistics trong khu vực và trên cả nước.

Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành logistics đối với sự phát triển của thành phố. Ông khẳng định rằng Hải Phòng coi logistics là một ngành dịch vụ then chốt, có vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy kinh tế – xã hội.

Chính quyền thành phố đã đề ra chủ trương phát triển logistics thành một ngành dịch vụ mang lại giá trị gia tăng cao. Đồng thời, họ cũng tập trung vào việc gắn kết dịch vụ logistics với các hoạt động sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu, thương mại, cũng như phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin.

Hải Phòng đã và đang đầu tư mạnh vào các công trình kết cấu hạ tầng giao thông, nhằm tạo ra một mạng lưới đồng bộ, kết nối các trung tâm kinh tế trọng điểm trong Vùng đồng bằng sông Hồng, các khu công nghiệp, khu đô thị, các vùng biển và cảng biển.

Hiện nay, hệ thống cảng biển của thành phố bao gồm 5 khu bến chính với 52 cảng biển được công nhận trong danh mục cảng biển Việt Nam. Hệ thống này có 98 cầu tàu với tổng chiều dài khoảng 14.178,5m. Đặc biệt, Cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện nổi bật với khả năng tiếp nhận tàu container có trọng tải lên tới trên 200.000 DWT.

Từ tháng 5/2018, việc đưa vào hoạt động các bến số 1 và 2 của cảng Lạch Huyện đã góp phần nâng cao đáng kể năng lực thông qua hàng hóa của cảng biển Hải Phòng. Bên cạnh đó, các bến số 3, 4, 5, 6, 7 và 8 cũng đang được đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng, hứa hẹn sẽ tiếp tục nâng cao vị thế của Hải Phòng trên bản đồ logistics khu vực và quốc tế.

Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics tại Hải Phòng đã ghi nhận những nỗ lực tích cực của thành phố trong việc cải thiện môi trường kinh doanh. Từ năm 2023, Hải Phòng đã triển khai mô hình “Kết nối thủ tục giấy phép kinh doanh có điều kiện”, tạo thuận lợi đáng kể cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Mô hình này tập trung vào việc hỗ trợ doanh nghiệp nộp hồ sơ hợp lệ ngay từ lần đầu tiên, đơn giản hóa thủ tục giấy tờ, đẩy mạnh sử dụng dịch vụ bưu chính công ích và ứng dụng công nghệ số vào giải quyết công việc. Nhờ đó, nhiều thủ tục hành chính không cần thiết đã được cắt giảm, thời gian xử lý hồ sơ cũng được rút ngắn đáng kể.

Với những nỗ lực này, Hải Phòng đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ trở thành trọng điểm kinh tế biển của cả nước và trung tâm dịch vụ logistics quốc gia. Thành phố kỳ vọng hàng hóa thông qua cảng sẽ đạt 300 triệu tấn, với tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2019 – 2025 là 15,1%/năm.

Tầm nhìn xa hơn, đến năm 2030, Hải Phòng hướng tới trở thành trung tâm dịch vụ logistics quốc tế hiện đại, kết nối bằng cả đường biển, đường hàng không, đường bộ cao tốc và đường sắt tốc độ cao. Lúc đó, lượng hàng hóa thông qua cảng dự kiến sẽ đạt 600 triệu tấn, khẳng định vị thế hàng đầu của Hải Phòng trong lĩnh vực logistics khu vực và quốc tế.

Đâu Là Những Thách Thức Trong Suốt Hành Trình Ấy?

Tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 45 về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng, một số đại biểu đã chỉ ra rằng sự phát triển của ngành logistics tại Hải Phòng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của thành phố. Mặc dù có vị trí chiến lược quan trọng, nhưng Hải Phòng chưa thực sự phát huy hiệu quả vai trò là một đầu mối logistics kết nối vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ với cả nước, khu vực và quốc tế.

Theo đại diện Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương, phần lớn doanh nghiệp logistics tại Hải Phòng hiện nay mới chỉ tập trung vào các công đoạn thô như bốc xếp, kho bãi và vận chuyển đường bộ. Những hoạt động này mang lại nguồn thu thấp, ít tạo ra giá trị gia tăng, khiến các doanh nghiệp trong nước khó cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài.

Bên cạnh đó, hệ thống các doanh nghiệp cảng, kho bãi, vận tải tại Hải Phòng còn nhỏ lẻ, hoạt động thiếu chuyên nghiệp, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh về giá, ảnh hưởng đến hiệu quả chung của ngành. Hải Phòng cũng chưa có nhiều doanh nghiệp logistics đủ lớn mạnh để tạo ảnh hưởng đối với các hãng tàu, các nhà sản xuất, xuất nhập khẩu, do đó chủ yếu vẫn chỉ dừng lại ở việc thu gom hàng thuê cho các hãng nước ngoài.

Trong khi đó, thành phố hiện có hơn 30 công ty, tập đoàn logistics đa quốc gia đang hoạt động, như ONE, Maersk-line, Mitsui O.S.K line, APL… Những doanh nghiệp này chiếm tới 75-80% thị phần logistics của Hải Phòng, tạo ra áp lực cạnh tranh lớn đối với các doanh nghiệp trong nước.

Tóm lại, mặc dù có nhiều tiềm năng, ngành logistics tại Hải Phòng vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, từ việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước đến việc phát triển hệ thống hạ tầng và dịch vụ logistics đồng bộ, hiện đại.

Cùng đó, chất lượng dịch vụ logistics chưa được cải thiện nhiều. Tại Hải Phòng, phương thức vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ vẫn là chủ yếu (chiếm tỷ trọng tới hơn 80%) trong khi những loại hình vận tải chi phí thấp như đường sắt, đường thủy nội địa chưa phát huy được hiệu quả dẫn đến chi phí cao, làm giảm chất lượng dịch vụ logistics, tiềm ẩn nguy cơ về ùn tắc giao thông. Ngoài ra, nguồn nhân lực logistics hiện tại của Hải Phòng cũng chỉ đáp ứng khoảng 40-45% nhu cầu thị trường.

Khẩn Trương Xây Dựng Chiến Lược Hình Thành Chuỗi Logistics Chuyên Sâu & Hiện Đại

Ông Phạm Hoài Chung, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải, đã chia sẻ những kinh nghiệm quý báu từ một số quốc gia trên thế giới về việc phát triển ngành logistics gắn liền với chuyển đổi số.

Đặc biệt, ông nhấn mạnh đến trường hợp của Trung Quốc, một quốc gia đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực này. Chính phủ Trung Quốc đã xác định chuyển đổi số là một trong những mục tiêu trọng tâm để cải thiện mạng lưới logistics trên toàn quốc, hướng tới sự hiện đại, xanh và hiệu quả hơn vào năm 2025. Trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 về phát triển kinh tế số (2021 – 2025), Trung Quốc cũng cam kết sẽ nỗ lực xây dựng một hệ thống logistics thông minh, giúp các doanh nghiệp trong ngành nâng cao sức ảnh hưởng và khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế.

Từ những kinh nghiệm này, ông Phạm Hoài Chung đề xuất rằng Việt Nam cần xây dựng một chiến lược chuyển đổi số quốc gia dành riêng cho ngành logistics. Bên cạnh đó, cần ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc ứng dụng các giải pháp công nghệ mới vào hoạt động logistics. Các chính sách này nên được thiết kế để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, đồng thời giảm thiểu rủi ro cho họ trong quá trình đổi mới sáng tạo.

Theo đại diện Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương, thành phố Hải Phòng cần tập trung vào các giải pháp sau để thúc đẩy phát triển logistics:

• Tăng cường thu hút đầu tư và hoàn thiện hạ tầng: Hải Phòng cần chủ động thu hút đầu tư, đồng thời hoàn thiện hạ tầng logistics theo hướng đồng bộ và hiện đại. Đặc biệt, cần tập trung phát triển và hiện đại hóa cảng biển, dịch vụ logistics, đồng thời đẩy nhanh tiến độ đầu tư hoàn thành các bến cảng còn lại tại Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng tại Lạch Huyện.
• Xúc tiến đầu tư và thương mại: Thành phố cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến đầu tư và xúc tiến thương mại, nhằm hình thành các chuỗi dịch vụ logistics chuyên sâu, hiện đại và thông minh.
• Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực: Hải Phòng cần huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng logistics trọng điểm. Đồng thời, cần đa dạng hóa các hình thức đầu tư, thu hút sự tham gia của cả khu vực công và tư nhân.
• Phát triển nguồn nhân lực: Thành phố cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực dịch vụ logistics, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển của ngành.
• Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh: Hải Phòng cần nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đặc biệt là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, nâng cao chất lượng công vụ của bộ máy chính quyền.

Những giải pháp này sẽ tạo ra nhiều cơ hội và góp phần quan trọng trong việc thu hút đầu tư vào lĩnh vực logistics tại Hải Phòng trong thời gian tới, giúp thành phố phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của mình.