Hội Nghị Xúc Tiến Thương Mại Và Xuất Nhập Khẩu Vùng Đồng Bằng Sông Hồng

Hội nghị Xúc tiến thương mại và phát triển xuất nhập khẩu vùng Đồng bằng sông Hồng, do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 5/6 tại Hà Nội, đã tập trung thảo luận về các giải pháp đột phá nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và tăng cường liên kết vùng trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Mặc dù vùng Đồng bằng sông Hồng đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước và sở hữu vị trí chiến lược để phát triển các ngành công nghiệp then chốt như công nghệ cao, công nghiệp phụ trợ và logistics, các đại biểu tham dự hội nghị nhận định rằng việc khai thác tối đa tiềm năng của toàn vùng vẫn đòi hỏi những chính sách mang tính đột phá.

Để đạt được mục tiêu này, vùng Đồng bằng sông Hồng cần tập trung phát huy tối đa nguồn lực sẵn có và triển khai hiệu quả các chương trình hành động mang tính đột phá. Các giải pháp cụ thể cần được xem xét và đề xuất để tận dụng lợi thế cạnh tranh của từng địa phương, đồng thời tăng cường hợp tác và liên kết giữa các tỉnh thành trong vùng.

Hội nghị đã tạo ra một diễn đàn quan trọng để các bên liên quan, bao gồm đại diện chính quyền, doanh nghiệp và chuyên gia, cùng nhau thảo luận và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của vùng Đồng bằng sông Hồng trong lĩnh vực thương mại và xuất nhập khẩu.

Trong bài phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của vùng Đồng bằng sông Hồng trong nhiều lĩnh vực, từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đến quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Ông đặc biệt nhấn mạnh vị trí cửa ngõ phía Bắc của vùng, kết nối giao thương với thị trường Trung Quốc rộng lớn và khu vực ASEAN, đồng thời là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế quốc tế, với Sân bay Nội Bài và cảng Hải Phòng là những cửa ngõ then chốt.

Thứ trưởng cũng chia sẻ những thành tựu ấn tượng về phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng. Trong năm 2023, vùng đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế 6,28%, đứng thứ ba trong sáu vùng kinh tế của cả nước. Với quy mô kinh tế đạt hơn 3.100 tỷ đồng, chiếm gần 30,1% GDP cả nước, vùng đứng thứ hai chỉ sau vùng Đông Nam Bộ. GRDP bình quân đầu người đạt 131,9 triệu đồng, cao thứ hai cả nước. Thậm chí, trong quý I năm 2024, GRDP bình quân của vùng đạt 6,3%, vượt mức trung bình của cả nước là 5,66%. Những số liệu này cho thấy sự phát triển kinh tế mạnh mẽ và ổn định của vùng Đồng bằng sông Hồng, đồng thời khẳng định tiềm năng to lớn và vai trò quan trọng của vùng trong nền kinh tế quốc gia.

Năm 2023, vùng Đồng bằng sông Hồng ghi nhận kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 260,88 tỷ USD, dẫn đầu cả nước và chiếm 38% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu quốc gia. Tuy nhiên, con số này giảm gần 12,25 tỷ USD so với năm 2022 do ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới khó khăn.

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của vùng đạt trên 126,94 tỷ USD, giảm hơn 2,98 tỷ USD so với năm trước đó. Kim ngạch nhập khẩu đạt gần 133,94 tỷ USD, giảm gần 9,26 tỷ USD. Bắc Ninh là địa phương dẫn đầu về kim ngạch xuất nhập khẩu trong vùng, tiếp theo là Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hà Nam, Quảng Ninh và Hưng Yên.

Vùng cũng thu hút lượng vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất cả nước, ước đạt 17,382 tỷ USD. Trong đó, 5 trên 11 địa phương thuộc top 10 địa phương thu hút vốn đầu tư nước ngoài nhiều nhất cả nước. Cơ cấu kinh tế GRDP của vùng tiếp tục chuyển dịch tích cực, với công nghiệp – xây dựng và dịch vụ đóng vai trò chủ đạo, là động lực tăng trưởng kinh tế của toàn vùng.

Tuy nhiên, vùng Đồng bằng sông Hồng vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Sự phát triển kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của vùng. Tình trạng phát triển không đồng đều giữa các địa phương, sự phụ thuộc vào vốn và lao động, tỷ lệ thấp các ngành sản xuất công nghệ cao, và quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế chậm chạp là những vấn đề cần được giải quyết. Đặc biệt, việc chuyển dịch cơ cấu nội ngành, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ và các ngành sản phẩm cụ thể, vẫn chưa đạt được kết quả rõ rệt.

Những Nhược Điểm Cần Khắc Phục Của Đồng Bằng Sông Hồng

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, vùng Đồng bằng sông Hồng vẫn còn tồn tại những hạn chế như chưa hình thành được chuỗi giá trị sản xuất và cụm liên kết ngành, cũng như chưa tạo ra đột phá trong việc phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp và khu thương mại tự do. Đặc biệt, việc hình thành các cụm liên kết ngành và vùng sản xuất nông sản tập trung vẫn chưa được triển khai hiệu quả.

Bà Vũ Thị Kim Phượng, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Hải Dương, đã chia sẻ tại hội nghị về tình hình kinh tế của tỉnh. Năm 2023, Hải Dương đạt mức tăng trưởng gần 9%, đứng thứ 13 cả nước và thứ 6 trong vùng Đồng bằng sông Hồng. Trong quý I năm 2024, tăng trưởng kinh tế của tỉnh ước đạt 9,8%, đứng thứ 6 cả nước và thứ 2 trong vùng.

Hải Dương đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số và cấp các chứng nhận VietGAP, GlobalGAP trong sản xuất nông sản. Nhiều sản phẩm nông sản của tỉnh đã được xuất khẩu với số lượng lớn sang các thị trường cao cấp như châu Âu, Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc… Tuy nhiên, hoạt động liên kết vùng trong lĩnh vực sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Theo bà Phượng, nhiều hợp tác xã chưa tích cực tham gia vào quá trình tiêu thụ nông sản và chưa phát huy được vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp. Việc liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân còn lỏng lẻo, chủ yếu dựa trên các thỏa thuận mua bán đơn lẻ. Quá trình tiêu thụ nông sản vẫn phải qua nhiều trung gian, dẫn đến hiệu quả kinh tế chưa cao.

Ông Phạm Khắc Nam, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh, đã nêu lên tình trạng tỉnh đang tập trung nhiều doanh nghiệp sản xuất công nghiệp và có lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn. Trong tương lai, tỉnh sẽ cấp phép cho nhiều dự án quy mô lớn, dẫn đến nhu cầu sử dụng điện tăng cao. Vì vậy, ông kiến nghị Bộ Công Thương hỗ trợ tỉnh đảm bảo cung ứng điện, phát triển điện mặt trời để các doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh, góp phần vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), cũng chia sẻ về những khó khăn trong việc triển khai hoạt động xúc tiến thương mại liên kết vùng, đặc biệt là hạn chế về cơ cấu tổ chức và nguồn lực. Hiện nay, 11 tỉnh, thành phố trong vùng Đồng bằng sông Hồng có 3 mô hình trung tâm xúc tiến thương mại thuộc các đơn vị quản lý khác nhau, gây ra những bất cập trong quản lý và triển khai hoạt động. Một số địa phương còn gặp khó khăn trong việc bố trí địa điểm và dịch vụ để tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại lớn và thường xuyên.

Ông Phú cũng chỉ ra rằng, ngay cả tại 3 cực tăng trưởng là Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, vẫn thiếu các trung tâm hội chợ triển lãm, hội nghị có diện tích và công năng phù hợp để tổ chức các sự kiện mang tầm khu vực và quốc tế nhằm thu hút đầu tư, thúc đẩy thương mại, quảng bá văn hóa và du lịch quốc gia.Bà Nguyễn Kiều Oanh, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, đã chia sẻ về vai trò trung tâm của Hà Nội trong việc kết nối sản xuất kinh doanh, thương mại dịch vụ và xuất nhập khẩu, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế khu vực Đồng bằng sông Hồng. Đặc biệt, thành phố tập trung vào việc liên kết phát triển các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, với mục tiêu đến năm 2025 sẽ có khoảng 1.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này tại Hà Nội.

Hà Nội cũng đẩy mạnh liên kết cung ứng và xuất khẩu trong các lĩnh vực công nghiệp có nhu cầu cao về sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, như sản xuất ô tô, xe máy (Hà Nội – Vĩnh Phúc – Bắc Giang), sản phẩm cơ khí chế tạo (Hà Nội – Vĩnh Phúc – Thái Nguyên), điện tử văn phòng, gia dụng (Hà Nội – Bắc Ninh – Vĩnh Phúc)… Mục tiêu cụ thể là đến năm 2025, 40% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội sẽ có hệ thống sản xuất và sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ năng lực cung ứng và tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu của các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam.

Bà Nguyễn Kiều Oanh nhấn mạnh rằng, trong thời gian tới, Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành và địa phương để triển khai các giải pháp tham gia chuỗi liên kết phát triển hành lang công nghiệp Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Bắc Ninh – Hải Dương – Quảng Ninh, Hà Nội – Vĩnh Yên – Việt Trì, Hà Nội – Lạng Sơn, vành đai kinh tế ven biển Quảng Ninh – Hải Phòng – Thái Bình – Nam Định – Ninh Bình và trục Quốc lộ 10.

Bên cạnh việc đẩy mạnh liên kết vùng, Hà Nội sẽ hình thành các khu công nghiệp – đô thị, tăng cường các cụm liên kết ngành và khu công nghiệp chuyên biệt. Thành phố cũng sẽ tiếp tục triển khai các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong các lĩnh vực công nghiệp ưu tiên, công nghiệp chủ lực, công nghiệp hỗ trợ và xuất nhập khẩu theo kế hoạch của thành phố và chương trình xúc tiến thương mại.

Để tạo ra bước đột phá trong việc phát huy vị trí, vai trò và khai thác hiệu quả tiềm năng của vùng Đồng bằng sông Hồng, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh cần có các giải pháp thúc đẩy khoa học công nghệ, liên kết chuỗi sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm, và liên kết vùng trong xúc tiến thương mại và xuất nhập khẩu theo quy mô chuyên nghiệp. Ông cho rằng, vùng Đồng bằng sông Hồng cần phát huy tối đa các nguồn lực và thực thi hiệu quả các chương trình hành động mang tính đột phá.

Đồng thời, các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương sẽ dựa trên chức năng và nhiệm vụ của mình để trao đổi, đề xuất các phương pháp và hướng giải quyết các vấn đề mà các địa phương trong vùng đang gặp phải trong hoạt động liên kết phát triển xuất nhập khẩu, tận dụng cơ hội thị trường nước ngoài và xúc tiến thương mại.