Thương mại điện tử: Chìa khóa vàng của doanh nghiệp và rủi ro tiềm ẩn

Sàn thương mại điện tử đang trở thành “trợ thủ đắc lực” cho các doanh nghiệp phục hồi, tăng trưởng, song vẫn còn không ít rủi ro tiềm ẩn.

Chắp cánh cho doanh nghiệp trong nước chinh phục thị trường quốc tế

Theo báo Tin tức/TTXVN, phát biểu tại hội thảo trực tuyến “Thương mại điện tử (TMĐT) mở đường cho doanh nghiệp trong bối cảnh bình thường mới” do dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam (IPS-C) tổ chức chiều 22/3 vừa qua, ông Nguyễn Đức Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, kinh tế Việt Nam đang từng bước chuyển mình hướng tới nền kinh tế số, trong đó, hoạt động thương mại xuyên biên giới đang trở thành nhân tố cốt lõi.

Theo đó, TMĐT Việt Nam có mức tăng trưởng mạnh và hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á. Năm 2020, tốc độ tăng trưởng của TMĐT Việt Nam là 18%, trở thành nước duy nhất trong Đông Nam Á có mức tăng trưởng 2 con số.

Tại hội thảo, bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã cung cấp những thông tin về thực trạng thương mại điện tử tại Việt Nam và cơ hội cho doanh nghiệp trong bối cảnh bình thường mới.

“Dù đối mặt với nhiều thách thức bởi dịch Covid-19, doanh nghiệp áp dụng được chuyển đổi số vẫn có cơ hội riêng”, bà Hà nhấn mạnh.

Chứng minh cho bức tranh lạc quan từ TMĐT, bà Hà dẫn ra điều tra với 47 quốc gia từ tháng 1/2018 đến tháng 9/2021, tỷ lệ chi tiêu trực tuyến trong tổng chi tiêu toàn cầu tăng mạnh, nhất là thời điểm đỉnh dịch, khoảng 14,9%, so với trước thời điểm đó (năm 2019) là 10,3%.

Đại diện sàn TMĐT Tiki, bà Vũ Thị Thư, Giám đốc kinh doanh Khu vực Hà Nội đã chia sẻ về những bài học đúc kết cho doanh nghiệp mới tiếp cận và đang tăng trưởng trên sàn thương mại điện tử trong mô hình kinh doanh. Thay vì tâm lý e ngại, theo bà Thư, doanh nghiệp nên kinh doanh đa sàn, tận dụng tiềm năng doanh nghiệp và tối ưu hoá từ lợi thế mỗi sàn.

Với doanh nghiệp mới lên sàn cần hiểu rõ đối thủ, phân tích thị trường, xây dựng chiến lược dài hạn, tiếp theo là kế hoạch marketing, quảng bá sản phẩm, tư vấn và chăm sóc sau bán hàng… Bà Thư cho rằng, sự hỗ trợ từ các sàn trong việc giúp doanh nghiệp gây dựng tiếng vang và phát triển.

Ông Trịnh Khắc Toàn, Giám đốc Khu vực phía Bắc, Amazon Global Selling Việt Nam đã thông tin về điều kiện tham gia và kỹ năng kinh doanh khi tham gia hoạt động TMĐT xuyên biên giới. Ông Trịnh Khắc Toàn bày tỏ, doanh nghiệp cần có nhân sự chuyên trách, có chiến lược sản phẩm và thương hiệu, hiểu rõ quy định của thị trường mục tiêu, nhất là khi đưa hàng ra các thị trường quốc tế.

So với năm 2020, năm 2021 số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam có doanh số 100.000 USD trên Amazon tăng 18%. Số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam có doanh số 500.000 USD trên Amazon tăng 53%. Số sản phẩm được bán bởi doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tăng 34%…

Nhận diện rủi ro tiềm ẩn rủi ro khi giao dịch điện tử

Chia sẻ với báo Công an nhân dân, Luật sư Ngô Khắc Lễ cho rằng, nhận diện các rủi ro pháp lý trong các giao dịch điện tử (hình thức giao dịch phổ biến khi kinh doanh TMĐT) và biện pháp phòng tránh, được ông đúc kết qua một số vụ tranh chấp thương mại.

Ông Ngô Khắc Lễ lưu ý tầm quan trọng của việc lưu giữ dữ liệu khi giao dịch TMĐT, đề phòng các trường hợp phát sinh tranh chấp. Ông dẫn chứng trường hợp một doanh nghiệp Việt Nam tham gia điện tử xuyên biên giới, khi giao dịch chỉ dùng thiết bị điện tử không dây là điện thoại di động. Doanh nghiệp này sau đó bị lừa, đã chuyển tiền nhưng không nhận được hàng. Khi ra nước ngoài, người của doanh nghiệp vẫn có thể liên lạc với bên lừa đảo bằng điện thoại di động. Thậm chí cảnh sát sở tại cũng nói chuyện với người lừa đảo kia bằng điện thoại di động nhưng cảnh sát cho rằng họ cũng không biết số điện thoại đó có phải của nước họ không? Sau đó, doanh nghiệp nhìn hợp đồng, gọi điện thoại theo số hợp đồng thì phát hiện điện thoại thiếu một số. Các địa chỉ trên hợp đồng đều là địa chỉ ma hoặc là địa chỉ của một đơn vị khác.

Để tránh rủi ro, ông Lễ cho rằng, khi giao dịch điện tử, đầu tiên phải điều tra đối tác cụ thể, xác định rõ phương thức lưu giữ thông tin. Thực tế, nhiều người dùng zalo, viber, lẫn lộn việc chung riêng, đến khi có tranh chấp, không phân tách được. Khi được yêu cầu hồ sơ để giải quyết tranh chấp, không lưu lại được các bản các bên đã sử dụng.

Thực tế, có những bản trên điện tử có thể tự động xóa khi đối tượng thay đổi. Quan trọng, các doanh nghiệp làm sao phải lưu giữ được các thông tin, văn bản để khi tranh chấp có thể kiểm tra. Thư điện tử cũng được coi là văn bản. Có thể sao lưu những email, đoạn chat ra nhiều nơi và khi có tranh chấp có thể mang máy tính đến để lấy được văn bản.

Tương tự, để tránh rủi ro, ông Ngô Khắc Lễ, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), khuyên doanh nghiệp khi giao dịch điện tử, đầu tiên phải điều tra đối tác cụ thể, xác định rõ phương thức lưu giữ thông tin. Nhiều người dùng zalo, viber, lẫn lộn việc chung riêng, đến khi có tranh chấp, không phân tách được. Khi được yêu cầu hồ sơ để giải quyết tranh chấp, không lưu lại được các bản các bên đã sử dụng. Thực tế, có những bản trên điện tử có thể tự động xóa khi đối tượng thay đổi. Vì vậy, các doanh nghiệp phải lưu giữ được các thông tin, văn bản để khi tranh chấp có thể kiểm tra; có thể sao lưu những email, đoạn chat ra nhiều nơi, khi có tranh chấp có thể mang máy tính đến để lấy được văn bản.

Trong quá trình làm việc với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, ông Nguyễn Trọng Tĩnh, Giám đốc Kênh bán hàng và Phân phối ngân hàng doanh nghiệp, Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam (MSB) nhận thấy, có 5 rủi ro phổ biến.

Đầu tiên là rủi ro thương mại: Người nhập khẩu chậm hoặc không thanh toán, biến động giá cả thị trường do chính trị, thiên tai…Theo ông Nguyễn Trọng Tĩnh, để hạn chế, doanh nghiệp cần thực hiện biện pháp thẩm định thông tin đối tác thận trọng (KYC), chỉ chọn đơn vị tin cậy, có lịch sử thanh toán đúng hạn. Nên chia thành nhiều đợt chuyển tiền (đặt cọc, chuyển một phần, chuyển hết khi nhận đủ hàng, kết hợp các phương thức thanh toán khác nhau như 30% bằng TT (chuyển tiền bằng điện), 70% bằng L/C (thư tín dụng).

Thứ hai là rủi ro biến động tỷ giá. Tại MSB có bộ phận nghiên cứu thị trường từ đó đưa ra báo cáo biến động ngắn và dài hạn, cung cấp cho doanh nghiệp lựa chọn giải pháp tài chính phù hợp. “Chúng tôi cũng cung cấp giải pháp bảo hiểm rủi ro tỷ giá, tránh ảnh hưởng kết quả kinh doanh”, đại diện MSB cho biết.

Thứ ba là rủi ro về đạo đức như người nhập khẩu không nhận hàng, từ chối thanh toán; người chở hàng biến mất, rút ruột, làm hỏng hàng; người giao nhận chứng từ cấu kết người mua rút ruột thay thế bộ chứng từ để đi lấy hàng… Đại diện MSB kiến nghị có biện pháp KYC (biết khách hàng của bạn) đối tác, lựa chọn đối tác có quan hệ lâu năm, kết hợp phương thức trả trước một phần hoặc bảo lãnh ngân hàng; chọn hãng vận tải uy tín, có tên tuổi hoặc chọn phương thức thanh toán không phải thuê vận tải, lộ trình chuyên chở kiểm soát online.

Thứ tư là pháp lý. Khi doanh nghiệp hạn chế kiến thức có thể xác lập hợp đồng với quyền lợi bất lợi, cần lập bộ phận chuyên trách hoặc sử dụng lĩnh vực tư vấn chuyên sâu về luật pháp quốc tế.

Cuối cùng là rủi ro về vận hành. Có trường hợp trình độ tham gia của các bên còn yếu dẫn đến sai sót từ khâu soạn hợp đồng, lập chứng từ dẫn đến khả năng chậm hoặc không được thanh toán.

Theo Báo người đưa tin

Bài đọc thêm: